مقدمه:
نخست باید معنی دین و هنر مشخص شود و سپس ربط حقیقی دین و هنر مورد تحقیق قرار گیرد تا در نهایت بتوان برای پرسش مذکور پاسخی مستدل یافت. دین به معنای کل عبارت است از مجموعه فرامین قواعد و دستورات و احکام الهی که برای خیر و سعادت و کمال انسان توسط پیامبران به بشر ابلاغ شده است. عنایت دین خیر و کمال مطلق است و کمال مطلق زیبایی حقیقی و جمال مطلق است. دریافت حقیقت مطلق شهودی است و عشق ذاتی ابنای بشر به حقیقت مطلق (حقیقه الحقایق) منشا شهود است و شهود میسر نشود الا به مسیر روح درعالم قدس و استغراق در دریای وحدت و آشنا شدن ذوق به توحید. حقیقت دین معرفت الهی است. موضوع و هدف دین وجود مطلق (خداوند) است وشریعت (دین) راه و رسم الهی شدن را به انسان می آموزد تا صفات الهی در وجود انسان تجلی یابد و به مقام خلیفه الهی رسد. الذی احسن کل شی خلفه و خدا کسی است که هر چه را آفرید نیکو آفرید (آفریده او در نهایت حسن و زیبایی است). در جهان چو حسن یوسف کس ندید حسن آن دارد که یوسف آفرید حضرت امام (ره) در کتاب شریف دعای سحر می فرمایند بها به معنای زیبایی است و زیبایی عبارت است از وجود پس هر چه خیر و زیبایی و سناهست همه از برکات وجود است و سایه آن است تا آن جا که گفته اند مساله اینکه وجود عبارت از خیر و زیبایی است همه از بدیهیات است پس وجود همه اش زیبایی و جمال و نور و روشنی است و هر قدر وجود قوی تر باشد زیبایی اش عامتر و زیباتر خواهد بود. وجود تجلی واجب الوجود است. این تجلی و ظهور جلوه ی کمال مطلق و جمال مطلق و مساوی زیبایی است. اگر زیبایی ذات هنر باشد غایت هنر به امر خارج از ذات دلالت ندارد. پس غایت هنر همان حقیقت ذاتی آن و حقیقت ذاتی هنر زیبایی حقیقی است. از این باب موضوع و هدف دین و هنر امری واحد است.
فهرست مطالب مقدمه ۱
فصل اول: نماد و نگرشی نمادین
۱-۱ نماد و نگرش نمادین به هستی ۶
۱-۲ نماد و نقش آن در زندگی ۱۰
فصل دوم: سقاخانه
۲-۱وجود افتراق فضاهای سنتی و مدرن ۱۳
۲-۱-۱ شناختی از دو واژه «نوگرایی» و «سنت گرایی» ۱۳
۲-۱-۲ گرایش به فضاهای شهری سنتی ۱۴
۲-۱-۳ مقایسه فضاهای سنتی و مدرن ۱۶
۲-۲ فرهنگ واژگانی سقاخانه ۱۸
۲-۳ علل پیدایش سقاخانه ۲۴
۲-۴ دو عنصر اساسی در سقاخانه ۳۱
۲-۴-۱ آب ۳۲
۲-۴-۱-۱ آب عنصر مقدس و مشترک در ادیان پهنه ی ایران زمین ۳۴
۲-۴-۱-۲ آب در دیگر آیین های باستانی ۳۶
۲-۴-۱-۳ آب در ادیان و آیین ها ۳۷
۲-۴-۱-۳-۱ آب در دیانت یهود ۳۷
۲-۴-۱-۳-۲ آب در مسیحیت ۳۸
۲-۴-۱-۳-۳ آب در آیین مندائی و صابئین ۳۸
۲-۴-۱-۳-۴ آب در اسلام ۳۹
الف: بازتاب آب در اسلام ۳۹
ب: آب در عرفان اسلامی – ایرانی ۴۰
ج: آب، واقعه کربلا و آب تربت ۴۲
د: آب و مذهب دو روی یک سکه اند در سقا خانه ۴۵
۲-۴- ۲ آتش ۵۰
۲-۴-۲-۱ آتش و نور در ایران باستان ۵۰
۲-۴-۲-۱-۱ اهمیت آتش و نور درجهان بینی آفرینش ایران باستان ۵۳
۲-۴-۲-۱-۲ آتش و نور واسطوره های آن در فرهنگ آریایی ۵۳
۲-۴-۲-۲ کارکرد رمزهای آتش و نور در اسلام ۵۴
۲-۴-۲-۳ کارکرد رمزهای آتش و نور در ایران ۵۵
۲-۴-۲-۴ نور و هنر ۵۶
۲-۵ معماری سقا خانه ۵۷
۲-۶ عناصر نمادین سقا خانه ۶۰
۲-۶-۱ آینه ۶۱
۲-۶-۲ شمع (چراغ نفتی، لوستر) ۶۳
۲-۶-۲-۱ شعله شمع ۶۴
۲-۶-۲-۲ سوگند به نور و روشنایی و فروغ و شمع افروزی ۶۶
۲-۶-۲-۳ شمع گردانی در مراسم مقدس ۶۷
۲-۶-۲-۴ شمع در سقا خانه: آتش و آب ۶۷
۲-۶-۳ قفل ۶۸
۲-۶-۴ آدمکهای فلزی ۷۰
۲-۶-۵ پنجه ۷۲
۲-۶-۶ چشم ۷۴
۲-۶-۷ ظرف سقا خانه ای ۷۵
۲-۶-۸ ستاره ۷۶
۲-۷ تزئینات دیگر سقاخانه ۷۶
۲-۷ -۱ کتیبه نویسی ۷۶
۲-۷-۲ سنگاب ۸۰
۲-۸ رنگ در سقاخانه ۸۱
۲-۸-۱ پیشینه ای از رنگ ۸۱
۲-۸-۲ خواص رنگ سبز ۸۲
۲-۸-۲-۱ مسرت بخشی و شاد آور بودن ۸۳
۲-۸-۲-۲ تقویت تحمل پذیری و صبر ۸۳
۲-۸-۳ رنگ سبز در سقاخانه ۸۴
۲-۹ معرفی تعدادی از سقاخانه های معروف
۲-۹-۱ سقاخانه عزیز الله ۹۰
۲-۹-۲ سقاخانه سردر مجلسی ۹۲
۲-۹-۳ سقاخانه طوقچی ۹۳
۲-۹-۴ سقاخانه آقا میرزا اسدالله روضاتی ۹۵
۲-۹-۵ سقاخانه در دشت ۹۷
۲-۹-۶ سقاخانه حاج آقا شجاع ۹۹
۲-۹-۷ سقاخانه پنج شنبه دین ۱۰۱
۲-۹-۸ سقاخانه قدیمی رو به روی سردر مسجد جورجیو ۱۰۳
۲-۹-۹ سقاخانه های درب امام ۱۰۵
۲-۹-۹-۱ سقاخانه دالان درب امام ۱۰۵
۲-۹-۹-۲ سقاخانه صحن شمالی درب امام ۱۰۶
۲-۹-۹-۳ سقاخانه مجاور درب امام ۱۰۷
۲-۹-۱۰ سقا خانه مسجد حکیم ۱۰۸
۲-۹-۱۱ سقا خانه هارونیه ۱۰۹
۲-۹-۱۲ سقاخانه درب کوشک ۱۱۰
۲-۹-۱۳ سقاخانه بیدآباد ۱۱۰
۲-۹-۱۴ سقاخانه حاج محمد جعفر ۱۱۱
۲-۹- ۱۵ سقاخانه قصر در دشت ۱۱۲
۲-۹-۱۶ سقاخانه گرگ یراق ۱۱۳
۲-۹-۱۷ سقاخانه گذرهارونیه ۱۱۴
۲-۹-۱۸ سقاخانه حاج علی ۱۱۵
۲-۹- ۱۹ سقاخانه آقانور ۱۱۶
۲-۹-۲۰ سقاخانه ترکها ۱۱۷
۲-۹- ۲۱ سقاخانه مسجد سید ۱۱۸
۲-۹-۲۲ سقا خانه تاج الدین ۱۱۹
۲-۹-۲۳ سقاخانه مسجد لبنان ۱۲۰
۲-۹- ۲۴ سقاخانه مسجد ذکر الله ۱۲۱
فصل سوم: مکتب سقا خانه
۳-۱ مکتب سقا خانه و پیدایش آن ۱۲۲
۳-۲ هنرمندان مکتب سقا خانه ۱۲۷
۳-۲-۱ منصور قندریز ۱۲۷
۳-۲-۲ حسین زنده رودی ۱۲۹
۳-۲-۳ پرویز تناولی ۱۳۱
۳-۲-۴ فرامرز پیل آرام ۱۳۳
۳-۲-۵ ژازه طباطبایی ۱۳۴
۳-۲-۶ جعفر روحبخش ۱۳۵
۳-۲-۷ مسعود عربشاهی ۱۳۵
۳-۲-۸ ناصر اویسی ۱۳۷
۳-۲-۹ صادق تبریزی ۱۳۸
۳-۳ تطبیق برخی آثار هنرمندان سقاخانه با ادعیه و طلسمات ۱۳۹
۳-۴ نمونه ای دیگر از آثار هنرمندان معاصر با نگاه سقاخانه ای ۱۴۵
نتیجه گیری ۱۵۲
گزارش کار عملی ۱۵۴
منابع ۱۶۵
مقاله آموزشی آشنایی با شهر سبزوار به همراه متن انگلیسی